شاهنامه - ضحاک-گفتار اندر رفتن فریدون به جنگ ضحاک

برداشت  از گالری فرناز



گفتار اندر رفتن فریدون به جنگ ضحاک
 از میان گفتگوی خواهران جمشید و فریدون:

«که نو باش تا هست گیتی کَهُن»

نیم بیت  بسیار زیبای :
«به نرگس گل سرخ را داد نم» انگیزه ی گزینش عکس می باشد.

برا ی خواندن داستان روی عنوان تقه بزنید.

گفتارهای نیک شما

گفتار اندر داستان کاوه ی آهنگر با ضحاک تازی

تندیس کاوه درچادگان  اصفهان

گفتار اندر داستان کاوه ی آهنگر با ضحاک تازی

	چُنان بُد که ضحّاک را روز و شب		به نام فِریدون گشادی دو لب
185	بران بُرزبالا ز بیم نشیب		شده از آفْرِیدون دلش پر نِهیب
	چُنان بُد که یک روز بر تخت عاج		نِهاده بسربر ز پیروزه تاج
	ز هر کشوری مهتران را بخواست		که در پادشاهی کُنَد پشت راست
	از آن پس چُنین گفت با موبدان		که ای پرهنر با گهر بخردان
	مرا در نِهانی یکی دشمن ست		که بربخردان این سَخُن روشن است
190	ندارم همی دشمن خُرد خوار		بترسم همی از بد روزگار
	همی زین فزون بایدم لشکری		هم از مردم و هم ز دیو و پری
	یکی لشکری خواهم انگیختن		ابا دیو مردم برآمیختن
	بباید بدین بود همداستان		که من ناشکبیم بدین داستان
	یکی محضر اکنون بباید نوشت		که جز تخم نیکی سپهبد نکِشت
195	نگوید سَخُن جز همه راستی		نخواهد به داد اندرون کاستی
	ز بیم سپهبد همه راستان		بدان کار گشتند همداستان
	بدان محضر اَژدَها ناگزیر		گواهی نبشتند برنا و پیر
	همانگه یکایک ز درگاه شاه		برآمد خروشیدن دادخواه
	ستم دیده را پیش او خواندند		بر نامدارانْش بنشاندند
200	بدو گفت مهتر به روی دژم		که برگوی تا از که دیدی ستم
	خروشید و زد دست بر سر ز شاه		که شاها منم کاوه ی دادخواه
	یکی بی زیان مرد آهنگرم		ز شاه آتش آید همی بر سرم
	تو شاهی وُگر اَژدَها پیکری ؟		بباید زدن داستان ، آوری
	اگر هفت کشور به شاهی تُراست		چرا رنج و سختی همه بهر ماست
205	شماریْت با من بباید گرفت		بدان تا جهان ماند اندر شِگِفت
	مگر کز شمار تو آید پدید		که نوبت ز گیتی به من چون رَسید
	که مارانْت را مغز فرزند من		همی داد باید ز هر انجمن
	سپهبد به گفتار او بنگرید		شِگِفت آمدش کان سَخُن ها شنید
	بدو باز دادند فرزند اوی		به خوبی بجُستند پیوند اوی
210	بفرمود پس کاوه را پادشا		که باشد بدان محضر اندر گُوا
	چو برخواند کاوه همه محضرش		سبک سوی پیران آن کشورش
	خروشید کای پایمردان دیو		بریده دل از ترس گیهان خدیو
	همه سوی دوزخ نِهادید روی		سپر دید دل ها به گفتار اوی
	نباشم بدین محضر اندر گُوا		نه هرگز براندیشم از پادشا
215	خروشید و برجست لرزان ز جای		بدرّید و بسپَرد محضر به پای
	گرانمایه فرزند او پیش اوی		ز ایوان برون شد خروشان به کوی
	مِهان شاه را خواندند آفرین		که ای نامور شهریار زَمین
	ز چرخ فلک بر سرت باد سرد		نیارد گذشتن به روز نبرد
	چرا پیش تو کاوه ی خام گوی		بسان هَمالان کند سرخ روی
220	همی محضر ما به پیمان تو		بدَرّد ، بپیچد ز فرمان تو
	کَی نامور پاسخ آورد زود		که از من شِگِفتی بباید شُنُود
	که چون کاوه آمد ز درگه پدید		دو گوش من آواز او را شنید
	میان من و او ز ایوان درست		یکی کوه گفتی ز آهن برُست
	همیدون چُنو زد به سربر دو دست		شِگِفتی مرا در دل آمد شکست
225	ندانم چه شاید بُدَن زین سپس		که راز سپهری ندانست کس
	چو کاوه برون شد ز درگاه شاه		برو انجمن گشت بازارگاه
	همی برخروشید و فریاد خواند		جهان را سراسر سُوی داد خواند
	از آن چرم کاهنگران پشتِ پای		بپوشند هَنگام زَخم دَرای
	همان کاوه آن بر سر نیزه کرد		همانگه ز بازار برخاست گَرد
230	خروشان همی رفت نیزه بدست		که ای نامداران یزدان پرست
	کسی کو هوای فِریدون کند		سر از بند ضحّاک بیرون کند
	بپویید ، کین مهتر آهَرْمَن ست		جهان آفرین را به دل دشمن ست
232+	بدان بی بها ناسزاوار پوست		پدید آمد آوای دشمن ز دوست
	همی رفت پیش اندرون مرد گُرد		جهانی برو انجمن شد نه خُرد
	بدانست خود کافْرِیدون کجاست		سراندر کشید و همی رفت راست
235	بیامد به درگاه سالار نَو		بدیدنْدش از دور و برخاست عَو
	چُن آن پوست بر نیزه بر دید کَی		به نیکی یکی اختر افگند پَی
	بیاراست آنرا به دیبای روم		ز گوهر برو پَیکر و زرّ بوم
	بزد بر سرِ خویش چون گِرد ماه		یکی فال فرّخ ، پَی افگند شاه
	فرو هشت ازو سرخ و زرد و بنفش		همی خواندش کاویانی درَفش
240	از آن پس هرآنکس که بگرفت گاه		به شاهی به سر برنهادی کلاه
	بران بی بها چرم آهنگران		برآویختی نوبنو گوهران
	ز دیبای پرمایه و پرنیان		بران گونه گشت اختر کاویان
	که اندر شب تیره چون شید بود		جهان را ازو دل پر اومید بود
	بگشت اندرین نیز چندی جهان		همی بودنی داشت اندر نِهان
245	فِریدون چو گیتی بران گونه دید		جهان پیش ضحّاک وارونه دید
	سُوی مادر آمد کمر بر میان		به سر برنِهاده کلاه کیان
	که من رفتنی ام سوی کارزار		ترا جز نیایش مباد ایچ کار
	ز گیتی جهان آفرین را پرست		بدو زن ز نیک و بد پاک دست
	فرو ریخت آب از مژه مادرش		همی آفرین خواند بر داورش
250	به یزدان همی گفت : زِنهار من		سپردم ترا ای جهاندار من
	بگردان ز جانش نهیب بدان		بپرداز گیتی ز نابخردان
	فریدون سبک ساز رفتن گرفت		سَخُن را ز هر کس نِهفتن گرفت
	برادر دو بودش ، دو فرّخ هَمال		ازو هر دو آزاده مِهتر بسال
	یکی بود ازیشان کتایونْش نام		دگر نام بَرمایه ی شادکام
255	فریدون بدیشان سَخُن برگشاد		که خرّم زیید ای دِلیران و شاد
	که گردون نگردد بجز بر بِهی		به ما بازگردد کلاه مِهی
	بیارید داننده آهنگران		یکی گرز فرمای ما را گران
	چو بگشاد لب هر دو بشناختند		به بازار آهنگران تاختند
	هر آنکس کزان پیشه بُد نامجوی		بسوی فِریدون نِهادند روی
260	جهانجوی پرگار بگرفت زود		وُزان گرز ، پَیکر بدیشان نُمود
	نگاری نگارید بر خاک پیش		همیدون بسان سر گاومیش
	بدان دست بردند آهنگران		چو شد ساخته کارِ گرزِ گران
	به پیش جهانجوی بردند گرز		فروزان بکردار خورشید برز
	پسند آمدش کار پولادگر		ببخشیدْشان جامه و سیم و زر
265	بسی کردشان نیز فرّخ امید		بسی دادْشان مهتری را نُوید
	که گر اَژدَها را کنم زیر خاک		بشویم شما را سر از گَرد پاک
	جهان را همه سوی داد آوریم		چُن از نام دادار یاد آوریم

گفتارهای نیک شما

شاهنامه - ضحاک - گفتار اندر زادن آفریدون از مادر

برداشت از اینجا

گفتار اندر زادن آفریدون از مادر برآمد برین روزگاری دراز کشید اَژدها را به تنگی فراز خجسته فریدون ز مادر بزاد جهان را یکی دیگر آمد نِهاد 110 ببالید برسان سرو سهی همی تافت زو فرّ شاهنشهی جهانجوی با فرّ جمشید بود بکردار تابنده خورشید بود جهان را چو باران به بایستگی روان را چو دانش به شایستگی به سربر همی گشت گردان سِپهر شده رام با آفْریدون به مهر همان گاو که ش نام بَرمایه بود ز گاوان وُرا برترین پایه بود 115 ز مادر جدا شد چو طاوس نر به هر موی بر تازه رنگی دگر شده انجمن بر سرش بخردان ستاره شناسان و هم موبدان که کس در جهان گاو چونان ندید نه از پیرسر کاردانان شَنید زمین کرده ضحّاک پر گفت و گوی به گِرد جهان بر همین جست و جوی فریدون که بودش پدر آبتین شده تنگ بر آبتین بر ، زمین 120 گریزان و ز خویشتن گشته سیر برآویخت ناگاه در دام شیر از آن روزبانان ناپاک مرد تنی چند ، روزی بدو بازخَورد گرفتند و بردند بسته چو یوز بروبر سرآورد ضحّاک روز خردمند مام فِرِیدون چو دید که بر جفت او بر چُنان بد رسید فرانک بُدش نام و فرخنده بود به مهر فِرِیدون دل آگنده بود 125 دوان داغ دل خسته ی روزگار همی رفت پویان بدان مرغزار کجا نامور گاو بَرمایه بود که نابسته بر تنْش پیرایه بود به پیش نگهبان آن مرغزار خروشید و بارید خون بر کنار بدو گفت کین کودک شیرخوار ز من روزگاری به زنهار دار پدروارش از مادر اندرپذیر وُ زین گاو نغزش بپرور به شیر 130 وُ گر پاره خواهی روانم تُراست گروگان کنم جان بدانکت هواست پرستنده ی بیشه و گاو نغز چُنین داد پاسخ بدان پاک مغز که چون بنده بر پیش فرزند تو بباشم پذیرنده ی پند تو فرانک بدو داد فرزند را بگفتش بدو گفتنی پند را سه سالش پدروار از آن گاو شیر همی داد هُشیار زنهارگیر 135 نشد سیر ضحّاک از آن جست جوی شد از گاو گیتی پر از گفت وگوی دوان مادر آمد سُوی مرغزار چُنین گفت با مرد زنهاردار که اندیشه یی در دلم ایزدی فراز آمده ست از ره بخردی همی کرد باید کزان چاره نیست که فرزند و شیرین روانم یکیست ببُرّم پی از خاک جادوسْتان شوم با پسر سوی هندوستان 140 شوم ناپدید از میان ِگروه برم خوبرخ را به البرز کوه بیاورد فرزند را چون نوند چو غُرم ژیان سوی کوه بلند یکی مرد دینی بران کوه بود که از کار گیتی بی اندوه بود فرانک بدو گفت کای پاکدین منم سوگواری از ایران زَمین بدان کین گرانمایه فرزند من همی بود خواهد سر انجمن 145 ببُرّد سر و تاج ضحّاک را سپارد کمربند او خاک را ترا بود باید نگهبان اوی پدروار لرزنده بر جان اوی پذیرفت فرزند او نیک مرد نیاورد هرگز بدو باد سرد خبر شد به ضحّاک یک روزگار از آن گاو بَرمایه و مرغزار بیامد از آن کینه چون پیل مست مران گاو بَرمایه را کرد پست 150 جز آن هرچه دید اندرو چارپای بیفگند و زیشان بپرداخت جای سبک سوی خان فِرِیدون شتافت فراوان پژوهید و کس را نیافت به ایوان او آتش اندرفگند بپای اندرآورد کاخ بلند چو بگذشت بر آفْرِیدون دوهشت ز البرزکوه اندرآمد به دشت بر مادر آمد پژوهید و گفت که بگشای بر من نِهان از نِهفت 155 بگویی مرا تا که بودم پدر ؟ کیم من ؟ به تخم از کدامین گهر ؟ چه گویم کیم ، بر سرِ انجمن ؟ یکی دانشی داستانی بزن فرانک بدو گفت کای نامجوی بگویم تُرا هر چه گفتی بگوی تو بشناس کز مرز ایران زَمین یکی مرد بُد نام او آبتین ز تخم کَیان بود و بیدار بود خردمند و گُرد و بی آزار بود 160 ز طهمورثِ گُرد بودش نژاد پدر بر پدر بر همی داشت یاد پدر بُد ترا ، مر مرا نیک شوی نبُد روز روشن مرا جز بدوی چُنان بُد که ضحّاک جادوپرست ز ایران به جان تو یازید دست ازو من نِهانت همی داشتم چه مایه به بَد روز بگذاشتم پدرْت آن گرانمایه مرد جوان فدا کرد پیش تو روشن روان 165 سرانجام رفتم سوی بیشه یی که کس را نه زان بیشه اندیشه یی یکی گاو دیدم چو باغ بهار سراپای نیرنگ و رنگ و نگار نگهبان او پای کرده به کَش نشسته به پیش اندرون شاه فَش بدو دادمت روزگاری دراز همی پروردیدَت به بر بر به ناز ز پستان آن گاو طاوس رنگ برافراختی چون دلاور پلنگ 170 سرانجام از آن گاو و آن مرغزار یکایک خبر شد بر شهریار بیامد بکشت آن گرانمایه را چُنان بی زبان مهربان دایه را وُ ز ایوان ما تا به خورشید خاک برآورد و کرد آن بلندی مَغاک فِرِیدون برآشفت و بگشاد گوش ز گفتار مادر برآمد به جوش دلش گشت پردرد و سر پر ز کین به ابرو ز خشم اندر آورد چین 175 چُنین داد پاسخ به مادر که شیر نگردد مگر  بازمایش دِلیر کنون کردنی کرد جادوپرست مرا برد باید به شمشیر دست بپویم به فرمان یزدان پاک برآرم از ایوان ضحّاک خاک بدو گفت مادر که این رای نیست تُرا با جهان سر بسر پای نیست جهاندار ضحّاک با تاج و گاه میان بسته فرمان او را سپاه 180 چو خواهد ، ز هر کشوری صدهزار کمربسته او را کند کارزار جزاینست آیین و پیوند کین جهان را به چشم جوانی مبین که هر کو نبید جوانی چَشید به گیتی جز از خویشتن را ندید بدان مستی اندر دهد سر بباد تُرا روز جز شاد و خرّم مباد برداشت از سایت آریا بوم

گفتارهای نیک شما