گفتار اندر داستان کاوه ی آهنگر با ضحاک تازی

تندیس کاوه درچادگان  اصفهان

گفتار اندر داستان کاوه ی آهنگر با ضحاک تازی

	چُنان بُد که ضحّاک را روز و شب		به نام فِریدون گشادی دو لب
185	بران بُرزبالا ز بیم نشیب		شده از آفْرِیدون دلش پر نِهیب
	چُنان بُد که یک روز بر تخت عاج		نِهاده بسربر ز پیروزه تاج
	ز هر کشوری مهتران را بخواست		که در پادشاهی کُنَد پشت راست
	از آن پس چُنین گفت با موبدان		که ای پرهنر با گهر بخردان
	مرا در نِهانی یکی دشمن ست		که بربخردان این سَخُن روشن است
190	ندارم همی دشمن خُرد خوار		بترسم همی از بد روزگار
	همی زین فزون بایدم لشکری		هم از مردم و هم ز دیو و پری
	یکی لشکری خواهم انگیختن		ابا دیو مردم برآمیختن
	بباید بدین بود همداستان		که من ناشکبیم بدین داستان
	یکی محضر اکنون بباید نوشت		که جز تخم نیکی سپهبد نکِشت
195	نگوید سَخُن جز همه راستی		نخواهد به داد اندرون کاستی
	ز بیم سپهبد همه راستان		بدان کار گشتند همداستان
	بدان محضر اَژدَها ناگزیر		گواهی نبشتند برنا و پیر
	همانگه یکایک ز درگاه شاه		برآمد خروشیدن دادخواه
	ستم دیده را پیش او خواندند		بر نامدارانْش بنشاندند
200	بدو گفت مهتر به روی دژم		که برگوی تا از که دیدی ستم
	خروشید و زد دست بر سر ز شاه		که شاها منم کاوه ی دادخواه
	یکی بی زیان مرد آهنگرم		ز شاه آتش آید همی بر سرم
	تو شاهی وُگر اَژدَها پیکری ؟		بباید زدن داستان ، آوری
	اگر هفت کشور به شاهی تُراست		چرا رنج و سختی همه بهر ماست
205	شماریْت با من بباید گرفت		بدان تا جهان ماند اندر شِگِفت
	مگر کز شمار تو آید پدید		که نوبت ز گیتی به من چون رَسید
	که مارانْت را مغز فرزند من		همی داد باید ز هر انجمن
	سپهبد به گفتار او بنگرید		شِگِفت آمدش کان سَخُن ها شنید
	بدو باز دادند فرزند اوی		به خوبی بجُستند پیوند اوی
210	بفرمود پس کاوه را پادشا		که باشد بدان محضر اندر گُوا
	چو برخواند کاوه همه محضرش		سبک سوی پیران آن کشورش
	خروشید کای پایمردان دیو		بریده دل از ترس گیهان خدیو
	همه سوی دوزخ نِهادید روی		سپر دید دل ها به گفتار اوی
	نباشم بدین محضر اندر گُوا		نه هرگز براندیشم از پادشا
215	خروشید و برجست لرزان ز جای		بدرّید و بسپَرد محضر به پای
	گرانمایه فرزند او پیش اوی		ز ایوان برون شد خروشان به کوی
	مِهان شاه را خواندند آفرین		که ای نامور شهریار زَمین
	ز چرخ فلک بر سرت باد سرد		نیارد گذشتن به روز نبرد
	چرا پیش تو کاوه ی خام گوی		بسان هَمالان کند سرخ روی
220	همی محضر ما به پیمان تو		بدَرّد ، بپیچد ز فرمان تو
	کَی نامور پاسخ آورد زود		که از من شِگِفتی بباید شُنُود
	که چون کاوه آمد ز درگه پدید		دو گوش من آواز او را شنید
	میان من و او ز ایوان درست		یکی کوه گفتی ز آهن برُست
	همیدون چُنو زد به سربر دو دست		شِگِفتی مرا در دل آمد شکست
225	ندانم چه شاید بُدَن زین سپس		که راز سپهری ندانست کس
	چو کاوه برون شد ز درگاه شاه		برو انجمن گشت بازارگاه
	همی برخروشید و فریاد خواند		جهان را سراسر سُوی داد خواند
	از آن چرم کاهنگران پشتِ پای		بپوشند هَنگام زَخم دَرای
	همان کاوه آن بر سر نیزه کرد		همانگه ز بازار برخاست گَرد
230	خروشان همی رفت نیزه بدست		که ای نامداران یزدان پرست
	کسی کو هوای فِریدون کند		سر از بند ضحّاک بیرون کند
	بپویید ، کین مهتر آهَرْمَن ست		جهان آفرین را به دل دشمن ست
232+	بدان بی بها ناسزاوار پوست		پدید آمد آوای دشمن ز دوست
	همی رفت پیش اندرون مرد گُرد		جهانی برو انجمن شد نه خُرد
	بدانست خود کافْرِیدون کجاست		سراندر کشید و همی رفت راست
235	بیامد به درگاه سالار نَو		بدیدنْدش از دور و برخاست عَو
	چُن آن پوست بر نیزه بر دید کَی		به نیکی یکی اختر افگند پَی
	بیاراست آنرا به دیبای روم		ز گوهر برو پَیکر و زرّ بوم
	بزد بر سرِ خویش چون گِرد ماه		یکی فال فرّخ ، پَی افگند شاه
	فرو هشت ازو سرخ و زرد و بنفش		همی خواندش کاویانی درَفش
240	از آن پس هرآنکس که بگرفت گاه		به شاهی به سر برنهادی کلاه
	بران بی بها چرم آهنگران		برآویختی نوبنو گوهران
	ز دیبای پرمایه و پرنیان		بران گونه گشت اختر کاویان
	که اندر شب تیره چون شید بود		جهان را ازو دل پر اومید بود
	بگشت اندرین نیز چندی جهان		همی بودنی داشت اندر نِهان
245	فِریدون چو گیتی بران گونه دید		جهان پیش ضحّاک وارونه دید
	سُوی مادر آمد کمر بر میان		به سر برنِهاده کلاه کیان
	که من رفتنی ام سوی کارزار		ترا جز نیایش مباد ایچ کار
	ز گیتی جهان آفرین را پرست		بدو زن ز نیک و بد پاک دست
	فرو ریخت آب از مژه مادرش		همی آفرین خواند بر داورش
250	به یزدان همی گفت : زِنهار من		سپردم ترا ای جهاندار من
	بگردان ز جانش نهیب بدان		بپرداز گیتی ز نابخردان
	فریدون سبک ساز رفتن گرفت		سَخُن را ز هر کس نِهفتن گرفت
	برادر دو بودش ، دو فرّخ هَمال		ازو هر دو آزاده مِهتر بسال
	یکی بود ازیشان کتایونْش نام		دگر نام بَرمایه ی شادکام
255	فریدون بدیشان سَخُن برگشاد		که خرّم زیید ای دِلیران و شاد
	که گردون نگردد بجز بر بِهی		به ما بازگردد کلاه مِهی
	بیارید داننده آهنگران		یکی گرز فرمای ما را گران
	چو بگشاد لب هر دو بشناختند		به بازار آهنگران تاختند
	هر آنکس کزان پیشه بُد نامجوی		بسوی فِریدون نِهادند روی
260	جهانجوی پرگار بگرفت زود		وُزان گرز ، پَیکر بدیشان نُمود
	نگاری نگارید بر خاک پیش		همیدون بسان سر گاومیش
	بدان دست بردند آهنگران		چو شد ساخته کارِ گرزِ گران
	به پیش جهانجوی بردند گرز		فروزان بکردار خورشید برز
	پسند آمدش کار پولادگر		ببخشیدْشان جامه و سیم و زر
265	بسی کردشان نیز فرّخ امید		بسی دادْشان مهتری را نُوید
	که گر اَژدَها را کنم زیر خاک		بشویم شما را سر از گَرد پاک
	جهان را همه سوی داد آوریم		چُن از نام دادار یاد آوریم

گفتارهای نیک شما