شاهنامه به کوشش جلال خالقی مطلق - هشت جلدنشر- مرکز پژوهش های ایرانی اسلامی
پس از هزار سال بهترین شاهنامه به دست توانای یک ایرانی درو از وطن گردآوری شد.
پیش از این شاهنامه های گوناگونی داشته ایم آنچه در ذهن ماست شاهنامه چاپ مسکو که مرجع بسیاری بوده است. کتاب های نامه ی باستان دکتر کزازی که در یاداشتی دیگر ازآن خواهم نوشت، بر پایه چاپ مسکو است.
خود شاهنامه چاپ مسکو و ژول مل را در دست داشتم گاهی نسخه ی ژول مل را بیشتر می پسندیدم و گاهی این ها را در برابر هم می گذاشتم با دانش اندکم گاهی می گفتم اینجا این بهتر و آنجا آن بهتر است. چهار سال پیش که به کلاس شاهنامه خوانی می رفتم همه شاهنامه هایشان را می آوردند هیچ دو نسخه ای مانند هم نبود. خوشبختانه دکتر خالقی مطلق با پژوهش سی ساله و باز بینی پنجاه شاهنامه و انتخاب پانزده نسخه ، ما را به یک نسخه بسیار خوب برای پژوهش رسانده اند. رو نوشت یک نمونه از صفحات آن را در ادمه می گذارم تا نشان داده شود که چه رنجی در این سال ها برده اند.
پس از هزار سال بهترین شاهنامه به دست توانای یک ایرانی درو از وطن گردآوری شد.
پیش از این شاهنامه های گوناگونی داشته ایم آنچه در ذهن ماست شاهنامه چاپ مسکو که مرجع بسیاری بوده است. کتاب های نامه ی باستان دکتر کزازی که در یاداشتی دیگر ازآن خواهم نوشت، بر پایه چاپ مسکو است.
خود شاهنامه چاپ مسکو و ژول مل را در دست داشتم گاهی نسخه ی ژول مل را بیشتر می پسندیدم و گاهی این ها را در برابر هم می گذاشتم با دانش اندکم گاهی می گفتم اینجا این بهتر و آنجا آن بهتر است. چهار سال پیش که به کلاس شاهنامه خوانی می رفتم همه شاهنامه هایشان را می آوردند هیچ دو نسخه ای مانند هم نبود. خوشبختانه دکتر خالقی مطلق با پژوهش سی ساله و باز بینی پنجاه شاهنامه و انتخاب پانزده نسخه ، ما را به یک نسخه بسیار خوب برای پژوهش رسانده اند. رو نوشت یک نمونه از صفحات آن را در ادمه می گذارم تا نشان داده شود که چه رنجی در این سال ها برده اند.
متن بخش هایی از شاهنامه دکتر خالقی مطلق را در پیوند زیر بخوانید:
_______________________
در باره ی استاد خالقی مطلق
برداشت از سایت زنده رود
برداشت از سایت زنده رود
تاریخ تولد : 20 شهریور 1316
محل تولد: تهران
..............................
جلال خالقی مطلق، اخذ دیپلم در سال 1337 از دبیرستان مروی در تهران؛ اخذ درجهٔ دکتری در سال 1349 (1970) از دانشگاه کلن (آلمان) در رشته‌های شرقشناسی، مردم‌شناسی و تاریخ قدیم؛ تدریس زبان و ادبیات فارسی و فرهنگ ایران از سال 1350 (1971) در بخش ایران‌شناسی دانشگاه هامبورگ (آلمان) .
..............................
چندی از آثار او
تألیفات (کتاب، مقاله، ترجمه، سخنرانی)
* ابوالقاسم فردوسی، شاهنامه، دفتر یکم، نیویورک 1366، سی و چهار + 374 صفحه.
* ابوعلی بلخی"، دانشنامهٔ ایران و اسلام، دفتر 8، تهران 1357، ص 1073ـ 1078.
* اجناس"، دانشنامهٔ ایران و اسلام، دفتر 9، تهران 1357، ص 1192 ـ 1193.
* "ادب"، دانشنامهٔ زبان و ادب فارسی، ج1، ص 243ـ 251.
* "آزارکامی و خودآزارکامی در شعر فارسی"، کارنامه 1373/ 1، ص 19ـ 33.
* از ایران چه نامی‌تر؟ پیک مهر 1379/ 104 ـ 105، ص 12ـ 14.
* "از شاهنامه تا خداینامه"، نامهٔ ایران باستان 1386/ 1ـ 2، ص 3ـ 115.
* "از گِل شعر تا گُل شعر (نظر نظامی دربارهٔ شعر و شاعری)"، ایران‌شناسی 1370/ 3، ص499ـ 512.
* "اشکبوس"، دانشنامهٔ زبان و ادب فارسی، ج1، ص 440.
* بدیهه‌سرایی شفاهی و شاهنامه"، ایران‌شناسی 1376/ 1، ص 38ـ 50.
* "بزرگمهر بُختگان"، دانشنامهٔ زبان و ادب فارسی، ج2، تهران 1386، ص 10ـ 12.
* "بیژن و منیژه"، دانشنامهٔ زبان و ادب فارسی، ج2، ص 98ـ 100.
...
نقد و پاسخ به نقد * "احمد تفضّلی ـ ژاله آموزگار، نمونه‌های نخستین انسان و نخستین شهریار در تاریخ افسانه‌ای ایران"، ایران‌نامه 1366/ 1، ص143ـ 145.
* "اختیارات شاهنامه"، هستی 1372/ 3، ص 102ـ 118.
* "دربارهٔ رستم و سهراب بنیاد شاهنامه"، سخن، دورهٔ 23، 1353، شمارهٔ 11، ص1168ـ 1174، شمارهٔ 12، ص 1293ـ 1301؛ دورهٔ 24، شمارهٔ 1، ص33ـ 43.
* "داود منشی‌زاده، مطالعات موضع‌نگاری ـ تاریخی دربارهٔ حماسهٔ ملی ایران"، آینده 1358/ 4ـ 6، ص352ـ 366؛ 7ـ 9، ص 616 ـ 631.
* "روش نوینی در نقد!"، ایران‌شناسی 1371/ 2، ص 346ـ 354.
* "شاهنامهٔ دیگران"، کیهان فرهنگی 1369/ 2، ص36ـ 39.
* "شاهنامهٔ لکی"، به اهتمام حمید ایزدپناه، ایران‌شناسی 1384/ 4، ص 795ـ 799.
* "شاهنامه و موضوع نخستین انسان"، ایران‌نامه 1362/ 2، ص 223ـ 228.
* "گناه از کیست؟ از فوکو!"، ایران‌شناسی 1374/ 3، ص 531 ـ 539.
* "نکاتی بر ملاحظاتی"، ایران‌شناسی 1380/ 2، ص 325ـ 343.
* "نکته‌هائی دربارهٔ سی نکته در ابیّات شاهنامه"، آینده 1363/ 2ـ 3، ص113ـ 125؛ 4ـ 5، ص331ـ 341.
* "نمونه‌هایی از تحریف گزارش پیشینیان"، پر 1371/ 83، ص 36ـ 40.
داستان، فیلم‌نامه، نمایشنامه
* از ما بهتران، سنگ 1380/ 12، ص 66 ـ74.
* افسانهٔ مرغ عشق، انتشارات نمودار (بیلفلد) 1377/ 1998، 57 صفحه.
* برگی چند از روزنامهٔ سفر فرنگستان، پر 1377/ 156، ص 24ـ 25.
* پستچی محلهٔ ما و سیاست انگلیس، پَر 1377/ 148، ص 22ـ 25. بازچاپ: تمبر 1382/ 15، ص 24ـ 26.
* تحریر شد، تَمّت، پَر 1377/ 151، ص 18ـ 22.
* ترن لندن به منچستر سر ساعت حرکت کرد، پر 1377/ 55، ص 25.
* زال و رودابه (فیلم‌نامه) سنگ 1377/ 8 و 9، ص 118ـ 135.
* زن کاردان و مردان نادان (نمایشنامه)، پر 1377/ 153، ص 22ـ 27.
* مرگ هدهد، پر 1377/ 158، ص 28ـ 31.
* مرد پیر و چنار کهن، سنگ 1380/ 11، ص 37ـ 42.
* گنجشک‌های پکن، پَر 1377/ 147، ص 20ـ 21؛ چاپ دوم: سنگ، آخن (آلمان) 1377/ 6 ـ7، ص 105ـ 106.
* من همیشه کمی دیر میرسم، پر 1378/ 170، ص 21.
* موضوع انتقال بخشی از بیماران تیمارستان لندن به تیمارستان منچستر، پر 1378/ 160، ص 34؛ چاپ دوم: آسمایی 1379/ 15، ص 7.
* یادداشت‌های آقای خجالتی، پر 1379/ 172، ص 22ـ 24.
شعر
* اردنگ مادر، گوهران 1383/ 6، ص 147.
* اروتیکا پرسیکا (26 رباعی) پر 1378/ 164، ص 26ـ 28.
* افسوس افسوس! (9 رباعی)، پر 1380/ 185، ص 13.
* آوای نرم هوس (7 رباعی)، پر 1380/ 184، ص 25.
* با یاد ایران (6 رباعی)، پر 1380/ 192، ص 11.
* بیا نشینیم ای دوست...، بخارا 1383/ 35، ص 160.
* پرسیکُس آمُریس (14 رباعی)، پر 1378/ 166، ص 26ـ 27.
* ترانه (چهار رباعی)، کارنامه 1379/ 6، ص 71.
* چند دوبیتی، پر 1381/ 197، ص 15.
* خلواره (ترانه‌ها)، بیلفلد (آلمان) 1376 (1997)، 68 صفحه.
* در سوگ لاله و لادن، بخارا 1382/ 29 ـ30، ص 138ـ 139.
* سیرک مسکو، پر 1378/ 168، ص 29ـ 31.
* گفت و شنود، پر (چاپ واشنگتن)، 1369/ 58، ص 18ـ 21، 29.
* منم آن ماهی دور از دریا، پر 1381/ 203، ص 13.
* نگاره‌های رنگین هوس (5 رباعی)، پر 1380/ 193، ص 23.
* هَلا اهورا! ـ تا هسته خسته هستم! (دو غزل)، کارنامه 1377/ 4، ص 89.
* یک دل همه پر ز مهرِ ایران دارم (4 رباعی)، بخارا 1384/ 42، ص 186.
گفتگوها
* مصاحبه روزنامهٔ مردم‌سالاری، تهران 15 شهریور 1386، شمارهٔ 1609؛ بازچاپ در ایران‌شناسی 1386/ 3، ص 400ـ 425؛ بازچاپ در روزنامهٔ نیمروز، چاپ لندن.
* سرچشمه‌های تدوین تاریخ ایران (گفتگو)، تلاش، هامبورگ (آلمان) 1384/ 23، ص 110ـ 116.
* گفتگو، کلک 1374/ 68 ـ70، ص 230ـ 260.
* گفتگو، گلچرخ (چاپ تهران) 1374/ 12، ص 8 ـ12؛ 1375/ 13، ص22ـ 24؛ 1375/ 14، ص 36ـ 37.
«اگر شاهنامه نبود، زبان فارسی نمی‌ماند» جلال خالقی مطلق از فردوسی و شاهنامه گفت
دکتر جلال خالقی مطلق در گفتگو با قدس: زبان فارسی رمز ماندگاری ملت ماست
محل تولد: تهران
..............................
جلال خالقی مطلق، اخذ دیپلم در سال 1337 از دبیرستان مروی در تهران؛ اخذ درجهٔ دکتری در سال 1349 (1970) از دانشگاه کلن (آلمان) در رشته‌های شرقشناسی، مردم‌شناسی و تاریخ قدیم؛ تدریس زبان و ادبیات فارسی و فرهنگ ایران از سال 1350 (1971) در بخش ایران‌شناسی دانشگاه هامبورگ (آلمان) .
..............................
چندی از آثار او
تألیفات (کتاب، مقاله، ترجمه، سخنرانی)
* ابوالقاسم فردوسی، شاهنامه، دفتر یکم، نیویورک 1366، سی و چهار + 374 صفحه.
* ابوعلی بلخی"، دانشنامهٔ ایران و اسلام، دفتر 8، تهران 1357، ص 1073ـ 1078.
* اجناس"، دانشنامهٔ ایران و اسلام، دفتر 9، تهران 1357، ص 1192 ـ 1193.
* "ادب"، دانشنامهٔ زبان و ادب فارسی، ج1، ص 243ـ 251.
* "آزارکامی و خودآزارکامی در شعر فارسی"، کارنامه 1373/ 1، ص 19ـ 33.
* از ایران چه نامی‌تر؟ پیک مهر 1379/ 104 ـ 105، ص 12ـ 14.
* "از شاهنامه تا خداینامه"، نامهٔ ایران باستان 1386/ 1ـ 2، ص 3ـ 115.
* "از گِل شعر تا گُل شعر (نظر نظامی دربارهٔ شعر و شاعری)"، ایران‌شناسی 1370/ 3، ص499ـ 512.
* "اشکبوس"، دانشنامهٔ زبان و ادب فارسی، ج1، ص 440.
* بدیهه‌سرایی شفاهی و شاهنامه"، ایران‌شناسی 1376/ 1، ص 38ـ 50.
* "بزرگمهر بُختگان"، دانشنامهٔ زبان و ادب فارسی، ج2، تهران 1386، ص 10ـ 12.
* "بیژن و منیژه"، دانشنامهٔ زبان و ادب فارسی، ج2، ص 98ـ 100.
...
نقد و پاسخ به نقد * "احمد تفضّلی ـ ژاله آموزگار، نمونه‌های نخستین انسان و نخستین شهریار در تاریخ افسانه‌ای ایران"، ایران‌نامه 1366/ 1، ص143ـ 145.
* "اختیارات شاهنامه"، هستی 1372/ 3، ص 102ـ 118.
* "دربارهٔ رستم و سهراب بنیاد شاهنامه"، سخن، دورهٔ 23، 1353، شمارهٔ 11، ص1168ـ 1174، شمارهٔ 12، ص 1293ـ 1301؛ دورهٔ 24، شمارهٔ 1، ص33ـ 43.
* "داود منشی‌زاده، مطالعات موضع‌نگاری ـ تاریخی دربارهٔ حماسهٔ ملی ایران"، آینده 1358/ 4ـ 6، ص352ـ 366؛ 7ـ 9، ص 616 ـ 631.
* "روش نوینی در نقد!"، ایران‌شناسی 1371/ 2، ص 346ـ 354.
* "شاهنامهٔ دیگران"، کیهان فرهنگی 1369/ 2، ص36ـ 39.
* "شاهنامهٔ لکی"، به اهتمام حمید ایزدپناه، ایران‌شناسی 1384/ 4، ص 795ـ 799.
* "شاهنامه و موضوع نخستین انسان"، ایران‌نامه 1362/ 2، ص 223ـ 228.
* "گناه از کیست؟ از فوکو!"، ایران‌شناسی 1374/ 3، ص 531 ـ 539.
* "نکاتی بر ملاحظاتی"، ایران‌شناسی 1380/ 2، ص 325ـ 343.
* "نکته‌هائی دربارهٔ سی نکته در ابیّات شاهنامه"، آینده 1363/ 2ـ 3، ص113ـ 125؛ 4ـ 5، ص331ـ 341.
* "نمونه‌هایی از تحریف گزارش پیشینیان"، پر 1371/ 83، ص 36ـ 40.
داستان، فیلم‌نامه، نمایشنامه
* از ما بهتران، سنگ 1380/ 12، ص 66 ـ74.
* افسانهٔ مرغ عشق، انتشارات نمودار (بیلفلد) 1377/ 1998، 57 صفحه.
* برگی چند از روزنامهٔ سفر فرنگستان، پر 1377/ 156، ص 24ـ 25.
* پستچی محلهٔ ما و سیاست انگلیس، پَر 1377/ 148، ص 22ـ 25. بازچاپ: تمبر 1382/ 15، ص 24ـ 26.
* تحریر شد، تَمّت، پَر 1377/ 151، ص 18ـ 22.
* ترن لندن به منچستر سر ساعت حرکت کرد، پر 1377/ 55، ص 25.
* زال و رودابه (فیلم‌نامه) سنگ 1377/ 8 و 9، ص 118ـ 135.
* زن کاردان و مردان نادان (نمایشنامه)، پر 1377/ 153، ص 22ـ 27.
* مرگ هدهد، پر 1377/ 158، ص 28ـ 31.
* مرد پیر و چنار کهن، سنگ 1380/ 11، ص 37ـ 42.
* گنجشک‌های پکن، پَر 1377/ 147، ص 20ـ 21؛ چاپ دوم: سنگ، آخن (آلمان) 1377/ 6 ـ7، ص 105ـ 106.
* من همیشه کمی دیر میرسم، پر 1378/ 170، ص 21.
* موضوع انتقال بخشی از بیماران تیمارستان لندن به تیمارستان منچستر، پر 1378/ 160، ص 34؛ چاپ دوم: آسمایی 1379/ 15، ص 7.
* یادداشت‌های آقای خجالتی، پر 1379/ 172، ص 22ـ 24.
شعر
* اردنگ مادر، گوهران 1383/ 6، ص 147.
* اروتیکا پرسیکا (26 رباعی) پر 1378/ 164، ص 26ـ 28.
* افسوس افسوس! (9 رباعی)، پر 1380/ 185، ص 13.
* آوای نرم هوس (7 رباعی)، پر 1380/ 184، ص 25.
* با یاد ایران (6 رباعی)، پر 1380/ 192، ص 11.
* بیا نشینیم ای دوست...، بخارا 1383/ 35، ص 160.
* پرسیکُس آمُریس (14 رباعی)، پر 1378/ 166، ص 26ـ 27.
* ترانه (چهار رباعی)، کارنامه 1379/ 6، ص 71.
* چند دوبیتی، پر 1381/ 197، ص 15.
* خلواره (ترانه‌ها)، بیلفلد (آلمان) 1376 (1997)، 68 صفحه.
* در سوگ لاله و لادن، بخارا 1382/ 29 ـ30، ص 138ـ 139.
* سیرک مسکو، پر 1378/ 168، ص 29ـ 31.
* گفت و شنود، پر (چاپ واشنگتن)، 1369/ 58، ص 18ـ 21، 29.
* منم آن ماهی دور از دریا، پر 1381/ 203، ص 13.
* نگاره‌های رنگین هوس (5 رباعی)، پر 1380/ 193، ص 23.
* هَلا اهورا! ـ تا هسته خسته هستم! (دو غزل)، کارنامه 1377/ 4، ص 89.
* یک دل همه پر ز مهرِ ایران دارم (4 رباعی)، بخارا 1384/ 42، ص 186.
گفتگوها
* مصاحبه روزنامهٔ مردم‌سالاری، تهران 15 شهریور 1386، شمارهٔ 1609؛ بازچاپ در ایران‌شناسی 1386/ 3، ص 400ـ 425؛ بازچاپ در روزنامهٔ نیمروز، چاپ لندن.
* سرچشمه‌های تدوین تاریخ ایران (گفتگو)، تلاش، هامبورگ (آلمان) 1384/ 23، ص 110ـ 116.
* گفتگو، کلک 1374/ 68 ـ70، ص 230ـ 260.
* گفتگو، گلچرخ (چاپ تهران) 1374/ 12، ص 8 ـ12؛ 1375/ 13، ص22ـ 24؛ 1375/ 14، ص 36ـ 37.
«اگر شاهنامه نبود، زبان فارسی نمی‌ماند» جلال خالقی مطلق از فردوسی و شاهنامه گفت
دکتر جلال خالقی مطلق در گفتگو با قدس: زبان فارسی رمز ماندگاری ملت ماست
